مهندس مژگان شيرخاني، مدير گروه پژوهش روغن پرديس پايين دستي و مسئول پروژه توليد روانكارهاي شيرهاي سرچاهي در مصاحبه اختصاصي با روابطعمومي پژوهشگاه صنعت نفت، به عملكرد شیرهای سرچاهی اشاره كرد و گفت: انتقال سیال های گاز و مایع در مجتمع های نفت و گاز از مهمترين وظايف شيرهاي سرچاهي محسوب ميشود و در مواقع اضطراری با باز و بسته کردن شیرها، ميتوان جریان سیال را برقرار یا قطع كرد و یکی از مواردی که در تعمیر و نگهداری شیرها باید مورد توجه قرار گیرد، روان کاری آن ها می باشد.
وي با بيان اينكه بهبود عملكرد شيرها و جلوگيري از خوردگي آنها از مهمترين اهداف روانكاري آنها محسوب ميشود، تصريح كرد: شیرهای سرچاهی در اثر عدم روانکاری، کارایی خود را از دست داده و صرفا به عنوان یک لوله رابط عمل ميكنند، كه اين وضعیت بسیار خطرناک بوده و میتواند منجر به حوادث ناگواری در صنعت نفت شود، از اينرو همواره ميبايست برنامه بازدیدهای ایمنی دورهای برای روانکاری شیرها در نظر گرفته شود تا از عملکرد مناسب آنها اطمینان حاصل شود.
شيرخاني به ويژگي روانكارهاي شيرهاي سرچاهي اشاره كرد و افزود: اين روانكارها دارای فرمولاسیونی پیچیده و ویژه از مواد بازدارنده خوردگی، مواد سفت کننده غیر آلی و مواد پرکننده در یک روغن پایه سنتزی است و از سوي ديگر ميبايست قابلیت چسبیدن به سطوح فلزی، آب بندی و روانکاری شیرهای دروازهای در فشارهای بالا را داشته باشد و در مقابل انواع هیدروکربنها، گازهای سولفید هیدروژن، آب دریا، بخارآب، اسیدهای کلریدریک و سولفوریک، شن و گل حفاری نیزمقاوم باشد.
وي با تاكيد بر اينكه نقش روغن سنتزی از میان ديگر اجزاء سازنده این روانکار از اهميت ويژهاي برخوردار است، تصريح كرد: خصوصیات بسیار بارز این روغن، عدم حلالیت در سیال عبورکننده از شیر است و در غیر این صورت، روانکار تدریجا توسط سیال شسته شده و این امر موجب آسیب دیدگی شیر خواهد شد.
وي با بيان اينكه در گذشته صرفا توليد و عرضه اين روانكارها در انحصار چند شرکت بزرگ آمریکایی و اروپایی بوده است، گفت: در سالهای گذشته شرکت نفت و گاز پارس از روانکارهاي تولیدی شرکتهاي خارجي در شیرهای سرچاهی خود استفاده ميكرد ولي با شدت یافتن تحریمها در اواخر سال 89 خرید این ماده با مشكلات و هزينههاي بسياري مواجه شده است. از اين رو با توجه به مذاكرات انجام شده با پژوهشگاه صنعت نفت، گروه پژوهش روغن توانست با تکیه بر دانش و تخصص محققان خود در زمینه گریس و روغنهای سنتزی پاسخ مثبت به درخواست تولید این روانکار بدهد و قرارداد پژوهشی تولید نیمه صنعتی ماده روانکار و آببند شیرهای سرچاهی در نیمه دوم سال 91 اجرایی شد.
وي در همين راستا تصريح كرد: برای انجام اين پروژه ابتدا مقرر شد از روش مهندسي معكوس استفاده شود كه متاسفانه نتايج مثبتي حاصل نشد، از اين رو، تلاش شد تا بر اساس دانش و توانمندي موجود در اين مجموعه روانکار مورد نظر طراحي و سنتز شود كه در نهايت توانستيم با تلاش محققان خود، موفق به تولید نمونه آزمایشگاهی شويم و پس از تایید این ماده در مقیاس آزمایشگاهی به مرحله آزمون كاربردي وارد شديم و در نهايت در مردادماه سال 93 روانکار تولیدی پژوهشگاه به همراه محصول خارجی مورد مصرف قبلی در سکو SPD10 شرکت نفت و گاز پارس جنوبی به صورت مقایسهای مورد آزمون کاربردی قرار گرفت و پس از 6 ماه نتايج بدست آمده بسيار رضايت بخش بود.
ايشان در همين راستا تصريح كرد: در زمینه واگذاری و تجاريسازي اين محصول کارگروهی متشکل از پژوهشگاه صنعت نفت و شرکت نفت و گاز پارس تشکیل شد و پس از اعلام فراخوان و ارزیابی فنی پیشنهاد دهندگان و سپس برگزاری مزایده، شرکت سیل صنعت رگا به عنوان توليد كننده اين روانکار انتخاب شد و پس از عقد قرارداد با اين شركت، خوشبختانه در نيمه دوم سال 99 تولید صنعتی روانکار و آب بند شیرهای سرچاهی محقق شد .
وي به همكاري پژوهشگاه و شركت نفت و گاز پارس در اين زمينه اشاره كرد و گفت: بر اساس قرارداد دو جانبه، پس از توليد محصول در شركت سیل صنعت رگا، ميبايست محصول تولیدی مورد کنترل کیفیت پژوهشگاه قرار گیرد و در صورت تاييد به شركت نفت و گاز پارس جهت بهرهبرداري ارسال شود.
شيرخاني در خاتمه تصريح كرد: محصول مورد نظر محصولی با تکنولوژی بالا شناخته می شود و هر کیلوی این ماده در انگلستان حدود 60 دلار است و روانکاری که توسط شرکت سیل صنعت رگا تولید میشود قیمت فروش آن حدود 35 دلار است و صرفه جویی اقتصادی قابل قبولی برای شرکت نفت و گاز پارس به همراه دارد.